Kilka słów o integracji
W Polsce od 1989 roku mówi się o integracji dzieci z niepełnosprawnością z ich pełnosprawnymi kolegami co stanowi niejako uznanie prawa dzieci niepełnosprawnych do korzystania z tych samych form kształcenia, z których korzystają uczniowie pełnosprawni. Integracja to proces wspólnego uczenia się w szkołach masowych dzieci zdrowych razem z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Aby idea integracji w przedszkolu, szkole czy innych placówkach opiekuńczo – wychowawczych mogła w praktyce dostarczać wszystkim uczestnikom procesu edukacji, a więc dzieciom niepełnosprawnym i w pełni sprawnym, nauczycielom, rodzicom, środowisku – pozytywnych, wartościowych doświadczeń musi być starannie przygotowana.
W naszej szkole dzieci z niepełnosprawnością od 1993 roku mają możliwość wspólnego kształcenia się wraz z dziećmi zdrowymi. Taką możliwość zapewniają klasy integracyjne. Kształcenie i wychowanie dzieci z niepełnosprawnością traktowane jest jako integralna część procesu edukacji.
Zespoły klasowe liczą od 15 – 20 uczniów, w tym 1 – 5 uczniów niepełnosprawnych. W klasie integracyjnej pracuje dwóch nauczycieli – nauczyciel wiodący (nauczyciel przedmiotu) i nauczyciel ze specjalnym przygotowaniem (pedagog specjalny), którzy wspólnie odpowiadają za całą klasę i na zasadach partnerskich współpracują ze sobą.
Klasa integracyjna kształci umiejętność wykonywania pracy indywidualnie i w zespole. Wszystkie dzieci w klasie integracyjnej realizują program szkoły masowej (identyczny, jak w klasach ogólnodostępnych). Program ten w przypadku dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych – w razie potrzeby – jest na bieżąco dostosowywany przez pedagoga specjalnego, który kieruje się sugestią nauczyciela wiodącego, co do ważności i przydatności treści (szczególnie w klasach starszych). Realizowane treści dostosowane są do indywidualnych potrzeb i możliwości dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
W nauczaniu integracyjnym wszyscy uczniowie, bez względu na swoje możliwości intelektualne i psychofizyczne pracują na lekcji w oparciu o ten sam temat współtworząc tym samym jednostkę lekcyjną, w stopniu zależnym od własnego rozwoju umysłowego.
Kształcenie integracyjne to pełna indywidualizacja procesu edukacyjno – wychowawczego pozwalająca na rozwój uzdolnień i zainteresowań wszystkich dzieci oraz nowoczesne metody nauczania:
- Metody aktywizujące;
- Praca w grupach;
- Innowacje pedagogiczne;
- Programy autorskie.
Założeniem oświaty integracyjnej jest stworzenie dzieciom możliwie jak najbardziej korzystnych warunków uczenia, uwzględniających poziom możliwości i specjalne potrzeby uczniów w taki sposób, aby każde dziecko wykonywać mogło ten sam lub podobny rodzaj zadań dostosowany do swoich możliwości.
Realizacja celów nauczania i wychowania służy usprawnianiu niezaburzonych funkcji fizycznych i psychicznych, korygowaniu nieprawidłowości rozwojowych, rozwijaniu uzdolnień uczniów, dlatego też organizację pracy dydaktyczno-wychowawczej cechuje elastyczność form i metod pracy dostosowanych do potrzeb i możliwości wszystkich dzieci.
Dzieci z niepełnosprawnością kształcą przede wszystkim umiejętność czytania, pisania, liczenia oraz poprawnego wypowiadania się. Przyswajają wiadomości o przyrodzie, życiu społecznym, kulturze i niezbędne umiejętności dające możliwość uczestniczenia w życiu społecznym, kulturalnym i zawodowym. Ponadto dzieci uczą się współżycia w grupie, właściwego zachowania się w szkole i w domu, dbałości o porządek, o własne bezpieczeństwo. Celem pracy szkoły jest także stopniowe zapoznanie dziecka z jego otoczeniem, szkołą, domem rodzinnym, miejscowością, w której mieszka, ze zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie w różnych porach roku, kulturze i najważniejszych dziejach kraju.
Jeszcze jednym ważnym celem w pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością jest także troska o rozwój fizyczny oraz sprawność manualną.
Proces dydaktyczny uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych wspierają zajęcia rewalidacji indywidualnej.
W ich zakres wchodzą następujące formy pracy dydaktycznej:
- zajęcia logopedyczne,
- zajęcia Integracji Sensorycznej – SI,
- rehabilitacja,
- zajęcia socjoterapeutyczne.
Niewątpliwie zaletami kształcenia integracyjnego są:
- zaspokojenie indywidualnych potrzeb społecznych i edukacyjnych każdego dziecka;
- zapewnienie każdemu dziecku poczucia bezpieczeństwa oraz akceptacji;
- kształcenie pozytywnych cech osobowości;
- kształcenie samodzielności uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych;
- przygotowanie dzieci z niepełnosprawnością do życia w społeczeństwie;
- opieka dwóch pedagogów;
- mała liczebność grupy;
- kontakt dzieci zdrowych z ich niepełnosprawnymi kolegami.
Wszystkie wartości jakie uda nam się wpoić dzieciom w dzieciństwie, z pewnością zaowocują w przyszłości. Szkoła bowiem powinna stanowić miniaturowy model społeczeństwa, a przecież każdy z nas chciałby żyć wśród ludzi mądrych, wrażliwych i tolerancyjnych.
OPINIE RODZICÓW UCZNIÓW PEŁNOSPRAWNYCH
NA TEMAT KSZTAŁCENIA INTEGRACYJNEGO
(analiza wyników ankiety)
– W klasie integracyjnej dzieci w naturalny sposób uczą się tolerancji, wrażliwości i wzajemnej akceptacji.
– Każde dziecko traktowane jest indywidualnie i uzyskuje właściwą pomoc od nauczycieli.
– W klasie integracyjnej zapewniony jest odpowiedni poziom nauczania dzieci pełnosprawnych i dzieci z niepełnosprawnością.
– Dzieci pełnosprawne mogą w pełni rozwijać swoje zainteresowania i zdolności.
– Z nauczania w klasie integracyjnej obie grupy (dzieci pełnosprawne i z niepełnosprawnością) czerpią korzyści
w równym stopniu.
– Wszyscy rodzice dzieci zdrowych jeszcze raz posłaliby dzieci do klasy integracyjnej i zdecydowanie poleciliby tę formę kształcenia swoim znajomym.
– „Nie zauważyłam żadnych wad w klasie integracyjnej, jestem bardzo zadowolona z poziomu kształcenia dziecka i z podejścia nauczycieli do mojego dziecka”.
– „Nauczanie dzieci niepełnosprawnych i pełnosprawnych, uwzględniając indywidualny tok nauczania, jest na wysokim poziomie .”